कसरी पुजा गर्दा लक्ष्मी प्रसन्न हुन्छिन् ? (लक्ष्मीपूजा गर्ने सजिलो तरिका)

श्रीधर उपाध्याय
गैँडाकोट । कात्तिक कृष्ण औँसीका दिन आज धनधान्य र समृद्धिकी देवी लक्ष्मीको पूजा गरी तिहारको तेस्रो दिन लक्ष्मी पूजा पर्व मनाइँदैछ । आजका दिन घर वरिपरि सरसफाइ गरी सिंगारेर बत्तिले झिलिमिली पारी लक्ष्मी पूजा गरेमा लक्ष्मीले सधैँ बास गर्छिन् र ऐश्वर्य प्रदान गर्छिन् भन्ने धार्मिक विश्वास रहिआएको छ । धेरैलाई लक्ष्मी पूजा कसरी गर्ने भन्ने द्धिविधा छ । तर चिन्ता नगर्नुहोस । विधिपूर्वक लक्ष्मीजीको पूजा गर्दा लक्ष्मीजी प्रसन्न हुने धार्मिक कथन छ । 

आज लक्ष्मीपूजा गर्ने सजिलो तरिका 

सर्वप्रथम एक चौकीमा रातो बस्त्र विच्छ्याउनुहोस ।

गणेश, लक्ष्मी र सरस्वती माता भएको तस्वीर चौकीम राख्नुहोस ।

चौकीमा राखिएको फोटोको अगाडि पूजाको थाली राख्नुहोस ।

पूजाको थाली मािथ पनि रातो बस्त्र विच्छ्याउनुहोस ।

अब थालीमा सुनचाँदीका अथवा केही डबल (सीक्का) राख्नुहोस ।

अब अर्को थालिमा ११ अथवा २१ वटा दियो राख्नुहोस ।

थालिको बीचमा एक स्वस्तीक चिन्ह राख्नुहोस ।

एउटा चारमुख भएको दियो थालिको बीचमा स्वस्तीक चिन्हमाथि राख्नुहोस ।

सबै दियोमा थोरै थोरै चिनी राख्नुहोस ।

अब सबैभन्दा पहिले चारमुखे भएको दीप बाल्नुहोस ।

यसपछि सबै दियो बाल्नुहोस ।

गणेशजी, लक्ष्मीजी, र सरस्वतीजीलाइ तीलक लगाइदिनुहोस ।

चामलको दाना पनि तिलकसंगै लगाउनुहोस ।

यसपछि सुन चाँदी तथा अन्य सिक्कालाइ पनि पुजन गर्नुहोस ।

यसपछि सबै दियोको पूजा गर्नुहोस । अबिर चामलले

अब गणेश लक्ष्मीजीको पञ्चोपचार पूजा गर्नुहोस ।

दियो हातमा लिएर गणेशजी र लक्ष्मीजीलाई देखाउनुहोस ।
यसपछि धुपले आरती गर्नुहोस ।

यसपछि सुगन्धित पुष्प चढाउनुहोस ।

यसपछि नैवेद्य देखाउनुहोस ।

अन्त्यमा फेरी पुष्प फुल चढाउनुहोस ।

अब थालीमा रहेको चारमुखे र अन्य सात दियो थालीमा छोडेर । बाँकी दियो घरका मुलद्धारमा लेगर राख्नुहोस ।

अब लक्ष्मीजीको मन्त्र “ श्रीं स्वाहा” कम्तिमा १०८ पटक जप गर्नुहोस ।

अब हातमा दियो लिएर महालक्ष्मी जीको बन्दना गर्नुहोस । बन्दना सुन्न तलको लिकं क्लीक गर्न सक्नुहुने छ ।

अन्त्यमा लक्ष्मीजीको चरणमा आफूलाई समर्पित गर्नुहोस र साष्टाङ्ग गर्नुहोस ।

चौविस घण्टा पानी दिन योजना बनाउँदै छाँै – अध्यक्ष पौडेल

जलुके खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता संस्था गैँडाकोट नगरपालिका वाड नं. १, २, ४ मा खानेपानी उपलब्ध गराउने सोचले संञ्चालित एउटा खानेपानी आयोजना हो । तत्कालिन श्री ५ को सरकारका संसद स्व. सूर्यभक्त अधिकारीको पहलमा वि.सं. २०४९ साल बैशाख चण्डिपूर्णिमाको दिनदेखि प्रारम्भिक सर्वे गरिएको थियो । वि.सं. २०५७ सालमा आयोजनाको निर्माण कार्य सम्मान भइ वि.सं. २०५८ साल वैशाख ८ गतेका दिन गैँडाकोट गाविसको रोहवरमा तत्कालिन समितिलाई स्वामित्व हस्तान्तरण भएको थियो । जिल्ला जलस्रोत कार्यालयमा वि.सं. २०५८ साल बैशाख १४ गतेबाट विधिवत रुपमा दर्ता कायम भै स्वायत्त संस्थाको रुपमा सञ्चालन हुँदै आएको छ । गैँडाकोटमा खानेपानीको चरम अभाव भएको समयमा स्थापना भएको जलुकेले अहिले दशहजार भन्दा बढी उपभोक्तालाइ सेवा दिदै आएको छ । यस संस्थाको भावि कार्ययोजना र आसन्न साधारणसभा तथा अधिवेशनका सन्दर्भमा रहेर जलुके खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता संस्था गैँडाकोटका अध्यक्ष लालमणि पौडेल सँग कुराकानी गरेका छौँ । प्रस्तुत छ श्रीधर उपाध्यायले गर्नुभएको कुराकानीको सम्पादित अंश । 

गैँडाकोटमा क्षयरोग विकराल बन्दै

श्रीधर उपाध्याय

गैँडाकोट । गैँडाकोट नगरपालिका भित्र क्षयरोगको समस्या विकराल देखिएको छ ।  आर्थिक वर्ष २०७२÷७३ मा गैँडाकोटमा करिब ९६ जनामा क्षयरोगको संक्रमण भेटिएको छ । गँैडाकोट स्वास्थ्य चौकीमा ६१ जना , पिताँैजी स्वास्थ्य चौकीमा १५ जना र अमरापुरी स्वास्थ्य चौकीमा २० जना नयाँ क्षयरोगी भेटिएका हुन् । यस आर्थिक वर्षको श्रावण  यता मात्रै गैँडाकोटका तीन स्वास्थ्य  चौकीमा १५ जना नयाँ विरामी दर्ता भएका छन् । गैँडाकोट स्वास्थ्य चौकीमा ९ जना, पिताँैजी स्वास्थ्य चौकीमा ३ जना र अमरापुरी स्वास्थ्य चौकीमा ३ जना नयाँ क्षयरोगी भेटिएका छन् । 

गँैडाकोट स्वास्थ्य चौकीका प्रमुख इन्द्रराज शर्माका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७२÷७३ को अन्तिम चौमासिकमा मात्रै लक्ष्यको ८२.६ प्रतिशत नयाँ रोगी भेटिएका थिए । शर्माका अनुसार अघिल्लो आर्थिक वर्षमा भेटिएका नयाँ विरामी मध्यै सबै भन्दा बढि फोक्सोमा क्षयरोग लागेका विरामी भेटिएको पाइएको छ । जातियताका आधारमा तथ्यांकलाइ विश्लेषण गर्दा विरामी भएका मध्ये जनजाति बढी देखिएको समेत प्रमुख शर्माले बताए । 

पितौँजी घाट स्वास्थ्य चौकीका प्रमुख यम बहादुर क्षेत्रीले पितौजी स्वास्थ्य चौकीमा फोक्सोमा हुने क्षयरोग बढि देखिएको बताए । साउन महिना यता मात्रै तीन जना नयाँ विरामी थपिएका मध्ये दुई जनामा फोक्सोको क्षयरोग देखिएको छ । एक आर्थिक वर्षमा १४ जना नयाँ विरामी पत्ता लगाउने लक्ष्य अनुरुप अघिल्लो आर्थिक वर्षमा ५६ प्रतिशत विरामी देखिएको प्रमुख क्षेत्रीले बताए ।  उता अमरापुरी स्वास्थ्य चौकीमा अघिल्लो आर्थिक वर्षमा लक्ष्य भन्दा बढी क्षयरोगका विरामी भेटिएका छन् । एघार जनाको लक्ष्य रहेको थियो भने कुल २० नयाँ विरामी भेटिएको स्वास्थ्य चौकी प्रमुख रेशम पौडेलले बताए । यस्तै पौडेलका अनुसार अघिल्लो आर्थिक वर्षमा अमरापुरी स्वास्थ्य चौकीमा ११ जनामा फोक्सोमा लाग्ने क्षयरोग भेटिएको छ । 

गैँडाकोटका उद्योगमा पौने दुई करोड बक्यौता

श्रीधर उपाध्याय

गैँडाकोट, २८ भदौ । नेपाल विद्युत प्राधिकरण गैँडाकोट शाखाले पुराना उद्योगबाट पौने २ करोड रुपैँया उठाउन बाँकी रहेको जनाएको छ । शाखा प्रमुख बलराम थापाका अनुसार नयाँ ग्राहकको बक्यौता रकम ठूलो नभएपनि पुरानै बक्यौता उठाउन बाँकी रहेको हो । थापाले भने “फोनबाट, सूचनाबाट बारम्बार ताकेता गरेपछि साना ग्राहकको बक्यौता रकम उठ्ने गरेको छ, यो ठूलो समस्या पनि छैन, २०–३० हजार बक्यौता भएका ५०–६० जनामात्रै ग्राहकहरु रहेका छन् ।” ग्राहक, उद्योग, व्यापारिक संस्थाबाट गैँडाकोटमा एकलाख भन्दा बढी बक्यौता  रहेको छैन् । पुरानो बक्यौताको रुपमा भृकुटी कागज कारखान, नोवानेट, सिल्भर फाइबर, एनपी टेक्सटाइल लगायतका पुराना उद्योगका बक्यौता रकम गरी करिब पौने दुई करोड उठाउन बाँकी रहेको छ । विद्युत प्राधिकरण कावासोतीका अनुसार भृकुटी कागज कारखानको मात्रै करिब  एक करोड बक्यौता रहेको छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरण गैँडाकोट प्रमुख थापा भन्छन् – “यी सबै चारपाँच वर्षअघिका उद्योगका बक्यौता हुन् । बक्यौताका कागजपत्र कावासोती पठाइससकिएको छ । यसको काम माथिबाटै भैरहेको छ । पुराना उद्योगहरुको लाइन काटिसकेका छौँ ।” गैँडाकोट क्षेत्रमा थोरै रकम भएका बेलामा नै लाइन काटिदिन ग्राहकहरुले आफैले अनुरोध समेत गर्ने गरेको थापाले बताए  । गँैडाकोट १ देखि ९ थुम्सीसम्म गैँडाकोट शाखाको कार्य क्षेत्र सानो रहेको छ । यस क्षेत्रमा करिब साढे सातहजार ग्राहक रहेका छन् । 

चालु आर्थिक वर्षमा नवलपरासीमा १९ सहकारी एकीकरण

श्रीधर उपाध्याय

गैँडाकोट, २१ असार । अहिले सहकारीहरू एकीकरण पक्रियामा जान सुरु गरेका छन् । कतिपय सहकारी भने एकीकरण भइसकेका छन् । चालु आर्थिक वर्षमा मात्रै नवलपरासीमा १९ वटा सहकारी बीच एकीकरण भएको डिभिजन सहकारी कार्यालय नवलपरासीका सहकारी अधिकृत वासुदेव भट्टराईले बताए । उनका अनुसार नवलपरासीमा अहिलेसम्म ३४ वटा सहकारी एकीकरण भइसकेका छन् । 

पछिल्लो समय डिभिजन सहकारी कार्यालय नवलपरासीमा एकीकरणको कामले तीव्रता पाएको छ । अहिले पनि नवलपरासी देउराली गाविसका देउराली साकोस, रुम्सी रामकोट साकोस र लाङ्घाली कृषि स.स.लि एकीकरणका लागि स्वीकृति लिएका छन् । यसैगरी रम्भादेवी साकोस र सनराइज साकोस एकीकरणका लागी डिभिजनमा स्वीकृति लिएका छन् । यसैगरी सुनवलको चौतारी साकोस र वैरागनाथ कृषि साकोस पनि तयारीमा रहेका छन् । यस्तै  प्रगतिनगरका देवचुली महिला साकोस र महिला कल्याण साकोस पनि एकीकरणका लागि स्वीकृति लिएर बसेको डिभिजनले जनाएको छ । यता गैँडाकोट २ को आमा साकोसले पनि एकीकरण प्रक्रियामा जानका लागि गत साता विशेष साधारण सभा बोलाएको थियो ।  आमा साकोसले पनि गैँडाकोट साकोससँग एकीकरण पक्रियाका लागि छलफल सुरु गरेको स्रोतले जनाएको छ ।

नवलपरासीमा ४५ हजार हेक्टरमा धान खेती

श्रीधर उपाध्याय

गँैडाकोट । यस पटक असार लागे संगै वर्षा सुरु भयो । वर्षा सुरु भएसंगै नवलपरासीमा किसानहरुले धान रोपाई सुरु गरेका छन् । मनसुनमा भर परेको हाम्रो कृषि क्षेत्र विशेषत ः धान खेती मनसुन सुरु नभई सुरु गर्न हम्मे हम्मे नै पर्दछ । यसै साता गैँडाकोट ६ का चन्द्र प्रसाद सुवेदीले पनि धान रोपे । खेतमा सिंचाईका लागि उति राम्रो व्यवस्था छैन् । “मनसुन सुरु भएको मौका छोपें” उनले भने । सुवेदीले यस पटक आफ्नो खेतमा ‘ राधा ४’ र ‘ ओ आर’ धान रोपेका छन् । यस्तै मनसुन सुरु भएसँगै नवलपरासी दिव्यपुरीका शिव शर्माले पनि धान रोपेका छन् । अघिल्लो वर्ष भन्दा यस पटक चाँडै मनसुन सुरु भएका कारण चाँडै धान रोपेको उनको भनाइ छ । नवलपरासीमा प्रायः जसो किसानले मनसुली धान रोप्ने गरेको भन्दै उनले पनि आफूले यस पटक मनसुली धान रोपेको बताए ।

 सिंचाईको लागि उपयुक्त स्रोतको अभाव हुँदा मनसुनमा भर पर्ने कृषि प्रणालीबाट कहिले मुक्ति पाउने होला उनले सुनाए । आइसिआइमोडका अनुसार चितवन भन्दा बढि धानबाली उत्पादन नवलपरासीमा हुने देखिन्छ । तर पनि नवलपरासीमा उपयुक्त सिँचाइको अभाव देखिन्छ यस तर्फ बेलैमा सम्बन्धित निकायको ध्यानाकर्षण हुनु आवश्यक छ । नवलपरासीमा अघिल्लो आर्थिक वर्ष करिब १९ लाख मेट्रिक टन धान उत्पादन भएको थियो । नवलपरासी जिल्लामा करिब ४८ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा धान खेती हुने गरेको आइसिआइमोडले जनाएको छ । यता जिल्ला कृषि विकास कार्यलय नवलपरासीका बाली संरक्षण अधिकृत श्रीधर पौडेलले बढ्दो प्लटीङको समस्याले अहिले ४५ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा मात्र धानबाली हुने गरेको बताए ।

गैँडाकोट नगरबासीका गुनासो - कार्यकारी अधिकृत श्रीकृष्ण नेपालको जवाफ

गैँडाकोट नगरपालिकाले नयाँ आर्थिक वर्ष देखि एकीकृत सम्पत्ति कर लागु गर्ने गरि कार्य अघि बढाएको छ । यस विषयमा गैँडाकोट नगरपालिका भित्रका नगरबासीका कुरा र नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत श्रीकृष्ण नेपालको नगरबासीका गुनासो माथिको जवाफ सुन्नुहोस ................

जलुकेको सरसफाई ¥याली, बक्तृत्वकलामा सूर्यविनायक प्रथम

श्रीधर उपाध्याय

गैँडाकोट । नवलपरासीको गैँडाकोटमा रहेको जलुके खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता संस्थाले आज सरसफाई ¥याली गरेको छ । सरसफाई सप्ताह अन्तर्गत साताभर विभिन्न कार्यक्रम गरेको जलुकेले शनिबार आज विहान जनचेतना अभिवृद्धिका लागि ¥यालीको आयोजना गरेको थियो । सरसफाई ¥याली संस्थाको कार्यालय परिसर देखि मिलनचोक, शिलन्यास चोक, विकास चोक, मन्दिर टोल हुँदै पुन ः कार्यालय परिसरसम्म पुगेको थियो । ¥यालीमा विभिन्न विद्यालय, टोलविकास संस्था, महिलासमूह लगायत स्थानीयको सहभागिता रहेको थियो ।  ¥याली कार्यालय परिसर पुगेपछि सहभागि सबैलाई संस्थाका अध्यक्ष लालमणि पौडेलले धन्यवाद ज्ञापन गर्दै कार्यक्रम सकिएको थियो ।

गैँडाकोटमा विकासको सम्भावना छ – श्रीकृष्ण नेपाल

विकासका लागि सम्भावना बोकेको गैँडाकोट नगरपालिका नयाँ नगरपालिका हो । नेपालकै मध्यभागमा रहेको यस नगरपालिकाले देशकै पूर्व पश्चिम राजमार्गलाई जोड्ने काम गर्दछ । व्यापारिक केन्द्र नारायणगढबाट नजिक यस नगरपालिकाका व्यवसायि, कर्मचारी, विद्यार्थी सबैको रोजाईको क्षेत्र हो । धार्मिक पर्यटनको रुपमा धेरै मठमन्दिर, सांस्कृतिक धरोहर, व्यवसायको लागि पनि देशकै केन्द्र विन्दु, यातायातको लागि पनि सहज क्षेत्र गैँडाकोट नगरपालिका धेरैको रोजाई बन्न सक्छ । यस्तै संघीय मामिला तथा स्थानीय विकास मन्त्रालय अन्तर्गत रिक्त उप सचिव पद रहेका स्थानीय निकायहरु मध्ये गैडाकोट नगरपालिकालाई राजेर नगरपालिकको कार्यकारी अधिकृतको रुपमा श्रीकृष्ण नेपाल भर्खरै आउनुभएको छ । वि सं. २०५३ मा अछाम जिल्लाबाट खरिदारमा सरकारी सेवा सुरु गर्नुभएका नेपालले वि सं. २०५५ सालमा नायब सुब्वा  र  वि. सं. २०५९ सालमा शाखा अधिकृत भएर काम गरिसक्नुभएको छ । सरकारी सेवामा रहदाँ अछाम, गुल्मी, पाल्पा, काठमाडौं, चितवन र मकवानपुर जिल्लाहरुमा सेवारत रहनुभएको थियो । सबै तह र तप्कामा रहेकाहरुको सकरात्मक सहयोगले विकास कार्य सम्भव हुने विचार राख्ने अधिकृत नेपाल सँग गैँडाकोट क्षेत्रको विकासको लागि नगरपालिकाले के कस्तो काम गर्दैछ त ? नगरपालिकाले अघि बढाएका कामहरु के भैरहेका छन् ? यसै सन्दर्भमा कुराकानी गरेका छौँ । विजय खबरका लागि श्रीधर उपाध्यायले गर्नुभएकोे कुराकानीको सम्पादीत अंश ।

गैँडाकोट नगरपालिकाको कार्यकारी अधिकृत भएर आउनुभएको छ कस्तो लागिरहेको छ ?
म यस अघि नायब सुब्वा पदमा सेवारत रहँदा पाल्पा जिल्लामा जिल्ला विकास समिति र अन्तर्गतका दुइवटा गा.वि.स.मा कार्यरत थिए । उक्त समय निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरु रहेको अवस्था थियो तर अहिले सर्वदलीय संयन्त्र छ । मैलै गर्नुपर्ने कार्यको वातावरण निःसन्देह फरक छ । तथापि आफूलाई वातावरण अनुरुप बनाई नगरवासीहरुलाई आवश्यक सेवा दिनेछु ।
यस नगरलाई विकासका दृष्टिले कत्तिको सम्भावना बोकेको देख्नुहुन्छ ?
गैडाकोट नगरपालिका विकासका दृष्टिले धेरै सम्भावनाहरु रहेको नगर हो । यहाका ऐतिहासिक धरोहर, पुरातात्विक सम्पदा, मठ मन्दिर र सार्वजनिक जग्गाहरु यसको ज्वलन्त उदाहरण हुन् । साथै मौला कालिका मन्दिर, देवघाट धाम र नारायणी नदीको तटीय भूभागले नगरलाई अझ आर्कषक र पर्यटकीय महत्व थपेका छन् । यस नगरका सक्रिय राजनीतिक दल र प्रतिनिधीहरु, वन, उपभोक्ता समिति, वडा नागरिक मञ्च, टोल विकास संस्था एवम् नागरिक सचेतना केन्द्रको सक्रिय सहयोग र नगरका ग्रामिण एवम् वातावरणीय सडक सञ्जाल, भौतिक पूर्वाधार, वालमैत्री विद्यालय, गैर सरकारी संघ सस्था, उद्योग वाणिज्य संघ र सञ्चार माध्यमको समन्वय र सहयोगबाट नगरलाई बालमैत्री र वातावरणमैत्री बनाउन थप फाईदा पुग्नेछ । मन्त्रालयबाट नगरपालिकामा विनियोजित बजेट कार्यक्रमका विभिन्न शीर्षक मध्ये फोहोर व्यवस्थापन र वातावरण संरक्षण जस्ता कार्यक्रम अझ नगर विकासमा थप टेवा  पु¥याउने कार्यक्रमहरु हुन् । गैँडाकोटमा बिकासको सम्भावना धेरै छन् ।
ती विकासका सम्भावनालाई पुरा गर्न कसरी अघि बढ्नुपर्ला ?
मैले माथि भनिसकेको छु गैडाकोटको विकासको लागि बजेट र कार्यक्रम विनियोजित भैसकेका छन् । यहाँ रहेका राजनीतिक दलको सहयोग र सद्भाव, नगरबासीका विकास प्रतिको रुची साथै नगरपरिषदद्वारा स्वीकृत कार्यक्रमहरुले विकासका संभावनाहरुलाई अझ थप सहयोग पुग्ने छ ।
त्यसका लागि नगरपालिकाले के गर्दैछ ?
नगर परिषदद्वारा स्वीकृत कार्यक्रम अनुरुप राजनैतिक दल र सरोकारवाला व्यक्तिहरुको सल्लाह र सहयोगबाट नगरपालिकाको विकास र निर्माणको लागि निरन्तरता दिने कार्य नै नगरपालिकाको प्राथमिकता रहेकोले सोही अनुरुप विकास र निर्माणका कार्यहरु अगाडि बढाइनेछ ।
राजनीतिक दल, संघ संस्थाहरुबाट कस्तो खालको भूमिकाको अपेक्षा गर्नुभएको छ ?
निर्वाचित जनप्रतिनिधि नभएको अवस्थामा नगरमा रहेका सक्रिय राजनैतिक दलहरुको भूमिका सकरात्मक रहेको मैले पाएको छु । वहाहरुको सकारात्मक सहयोगको अपेक्षा पनि राखेको छु जसवाट नगरपालिकाको विकास र निर्माण कार्य संम्भव छ ।
वातावरणमैत्री नगरपालिका बनाउन के कस्ता कामहरु भइरहेका छन् ?
नगरपालिकाका विभिन्न वडाहरुमा रहेका वडा नागरिक मञ्च, टोल विकास संस्था, नागरिक सचेतना केन्द्र, बाल सञ्जाल, महिला सञ्जाल, उद्योग वाणिज्य संघ, संचार माध्यम लगायत सरोकारवालाहरुसँगको आवश्यक  सहयोग एवं समन्वयबाट नगरलाई वातावरणमैत्री बनाउन सकिन्छ । यसलाई मध्यनजर गर्दै नेपाल सरकार र विभिन्न सरकारी तथा गैर सरकारी संघ संस्थाहरुवाट नगरमा संचालित कार्यक्रमहरु पनि वातावरण मैत्री रहेका छन् । नगरपालिकाका सत्रै वडाका विभिन्न स्थानमा पोखरी निर्माण, सार्वजनिक जग्गा संरक्षण, पार्क निर्माण, भू–संरक्षण, वृक्षारोपण, फोहोर व्यवस्थापन कार्यबाट पनि वातावरणमैत्री नगरपालिका बनाउन थप सहयोग पुग्ने देखिन्छ । 
वातावरणमैत्री नगर बनाउन फोहोर व्यवस्थापन चुनौति बन्न सक्छ, यसलाई कसरी व्यवस्थापन गर्नुहुन्छ ?
फोहोर व्यवस्थापन कार्यलाई प्रभावकारी रुपले अगाडि बढाउने सन्दर्भमा भन्नुपर्दा नगरपालिकाले फोहोरलाई स्रोतमै व्यवस्थापन गर्ने र घच् नीति ९च्भमगअभ, च्भगकभ, च्भअथअभि० लाई अगाडि बढाइरहेको छ । सोही अनुरुप कुहिने फोहोरलाई घरमै कम्पोष्ट मल बनाई व्यवस्थापन गर्ने, पुनः प्रयोग हुने फोहोरलाइ पुनः प्रयोगमै जोड दिने, प्लाष्टिक जन्य फोहोरलाई सुइरो वितरण कार्यक्रम मार्फत व्यवस्थापन गर्ने प्रयास गरिएको छ । यहि व्यवस्थापन कार्य पश्चात बाँकी रहेको फोहोरलाई मात्र अन्तिम विसर्जनका लागि ीबलमाष्िि क्ष्तभ मा लैजाने व्यवस्था गरिनेछ । नगरवासीबाट यसरी नै फोहोर व्यवस्थापन कार्यमा सहयोग पुग्नेमा हामी विश्वस्त छौ ।
वातावरणमैत्री नगर बनाउन नयाँ योजना के के हुन सक्छन् ?
वातावरणमैत्री स्थानीय शासनको नीतिलाई स्थानीय योजना प्रक्रियाको मूल प्रवाहीकरणमा लैजाने, स्थानीय 

निकायको क्षमता अभिबृद्धी गर्ने र वातावरणमैत्री कार्यक्रमहरु संचालन गर्ने र शिक्षा तथा सञ्चारको माध्यमबाट नगरबासीमा वातावरणमैत्री व्यवहार जागृत भई आचरणमा स्वतः परिवर्तन हुने विश्वास हामीले गरेका छौँ । वातावरणमैत्री सुचकहरुको निरन्तर अनुगमन,मुल्याङ्कन, पृष्ठपोषण तथा तदनुरुप सुधार गरी कार्यक्रमलाई अगाडि लैजाने योजना छ । वडा नागरिक मञ्च, नागरिक सचेतना केन्द्र, बालक्लब, बालसञ्जाल, महिला सञ्जाल, लगायत राजनीतिक दल, उद्योग बाणिज्य संघ, संचारकर्मी र सरोकारवाला सरकारी तथागैर सरकारी संघ संस्थाहरुसँग समन्वय गरी वातावरणमैत्री नगर बनाउने योजना बनिरहेको छ ।
यस अघि एकिकृत सम्पत्ति कर प्रणाली श्रावण महिनाबाट सुरु गरिने कुरा थियो यसको काम कहाँ पुगेको छ ?
हो, यसको लागि एकीकृत सम्पत्ति कर निर्धारण समितिको बैठक बसीसकेको छ । यस कार्यलाई आगामी आ.व. ०७३÷०७४ देखि लागू गर्ने गरी समिति मार्फत नगरपालिकाको सबै वडाहरुमा यसको विषयमा सर्वसाधारणलाई जानकारी गराउने, सचेतनामूलक कार्यक्रम संचालन गर्ने, राय लिने जस्ता कार्यक्रमहरुबाट जनचेतना अभिवृद्धि हुनेछ । नगरपालिकाको आयस्रोतको प्रमुख स्रोतको रुपमा रहेको यस कार्यक्रममा सवैको सहयोग हुने विश्वास मैले लिएको छु । 

अन्त्यमा केही भन्नु छ ?
गैडाकोट नगरपालिका नयाँ भएकोले यसको विकास एवम् नगरबासीको आवश्यकता पूरा गर्न यहाँस्थित सम्पूर्ण सरोकारवाला निकायको महत्वपूर्ण भूमिका रहेको हुँदा सम्बद्ध सबैको सकारात्मक सहयोगको अपेक्षा मैले राखेकोछु । हामी सबै एकजुट भई गैडाकोट नगरपालिकाको विकासमा सहभागी बनाँै, यसलाई नमुना नगरपालिका बनाऔं, जनतालाई आवश्यक सेवा प्रदान गराँै ।

नवलपरासीका विद्यालयमा अङ्ग्रेजी माध्यमको मोह

श्रीधर उपाध्याय

नवलपरासी । आइतबार दिउँसो साढे २ बजे गैँडाकोट ६ की शारदा ढकाल कालिका उच्च मावि गैँडाकोट पुगेकी थिइन् । उनले आफ्नो बच्चालाई अंग्रेजी माध्यमबाट पढाउनकै लागि कालिका उच्च मावि पुगेको बताइन् । शारदाले भनिन् “नीजि विद्यालयमा पढाउन महङ्गो शुल्क तिरेर छोराछोरी पढाउनु बाध्यता हो तर अब यस्तो बाध्यता रहेन, सरकारी विद्यालयले अङ्ग्रेजी माध्यमबाट पढाई गर्न  सुरु गरेका छन्, यो राम्रो कुरा हो।” अहिले धेरै जसो अभिभावकहरुले सरकारी विद्यालयमा सुरु भएको अंग्रेजी माध्यमको पढाईलाई सकरात्मक रुपमा लिएका छन् । 

नवलपरासीमा केही वर्ष यता धेरै विद्यालयहरुले अंग्रेजी माध्यमबाट पठन पाठन सुरु गरेका छन् । सरकारी विद्यालयको गुणस्तरीयता, सस्तो शुल्क, अंग्रेजी माध्यमको पढाईका कारण विद्यार्थी र अभिभावकको क्रेज बढेको अभिभावकले बताए । 

अंग्रेजी माध्यममा पठनपाठन सुरु गरेका नवलपुर क्षेत्रका भीमसेन आर्दश उच्च मावि रामबास, शिब उच्च मावि कावासोती, नेपाल उच्च मावि केउरेनी, जनता उच्च मावि शहिदनगर, लोकसेवा मावि बसन्तपुर, वरचुली उच्च मावि रजहर, त्रिभुवन उच्च मावि ढोकी, नवजागरण उच्च मावि चोरमारामा विद्यार्थीको आकर्षण बढेकोे छ । यता गँैडाकोट क्षेत्रमा गैँडाकोट १ मा रहेको नेपाल राष्ट्रिय शमसेर आदर्श मावि, जनक उच्च मावि र कालिका उच्च मावि पनि अंग्रेजी माध्यममा विद्यार्थीको आकर्षण बढेको विद्यालय स्रोतले जनाएको छ । 

गँैडाकोट १ मा रहेको श्री नेपाल राष्ट्रिय शमसेर आदर्श माध्यामिक विद्यालयमा अंग्रेजी माध्यममा पढ्न चाहने विद्यार्थी र पढाउन चाहने अभिभावकको आकर्षण बढेको विद्यालयका प्रधानाध्यापक इन्द्र राज भट्टराईले बताए । नेराशमा नर्सरीकक्षादेखि १० कक्षासम्म अंग्रेजी माध्यमबाट पढाई हुँदै आएको छ । अघिल्लो बर्ष विद्यालयमा करिब तीन सय विद्यार्थी अंंग्रेजी माध्यममा अध्ययन गरेका प्रअ भट्टराईले बताए । अहिले पनि अंग्रेजी माध्यममा पढ्ने विद्यार्थीको संख्यामा बृद्धि हुने उनले बताए । भर्ना अभियानको पहिलो दिन आइतबार मात्रै विद्यालयमा करिब एक सय विद्यार्थी अंग्रेजी माध्यमका लागि भर्ना भएको भट्टराईको भनाई छ । यस विद्यालयबाट कक्षा १० का कुल ७२ विद्यार्थी मध्ये अंग्रेजी माध्यमबाट मात्रै ३२ जना विद्यार्थीले यस वर्ष एसएलसीमा सहभागि भएका छन् । विं.सं. २०६५ सालमा भएको अभिभावकको भेलाको म्याण्डेड अनुसार नर्सरीका विद्याथीका लागि अभिभावकबाट मासीक एकसय रुपैँया सहयोग मात्र लिने गरेको उनले बताए । 

गैँडाकोटकै अर्को विद्यालय जनक उच्च माविमा पनि विद्यार्थी भर्नाको चाप रहेको विद्यालयका प्रअ गोविन्द प्रसाद जोशीले बताए । जनक उच्च माविमा विं.सं. २०६४ साल देखि अंग्रेजी माध्यमबाट कक्षा सञ्चालन हुँदै आएको छ । गत वर्ष मात्र मात्रै जनक उच्च माविमा छ सय ५० विद्यार्थी अंग्रेजी माध्यममा भर्ना भएको र यस वर्ष केही बढोत्तरी हुने अनुमान गरेको प्रअ जोशीको भनाई छ । जनक स्कूलले पनि अभिभावकको निर्णय अनुसारनै सहयोग शुल्क लिने गरेको जोशीले बताए । 

यस्तै गैँडाकोटको कालिका उच्च माविमा पनि अंग्रेजी पढ्ने विद्यार्थीको आकर्षण देखिन्छ । आइतबार दिउँसो २ बजेसम्म कालिका उच्च माविमा पाँच सय विद्यार्थी भर्नाका लागि आएका थिए । अंग्रजी माध्यममा बढि अभिभावकको रुचि देखिएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक कमल सुवेदीले बताए । निजि विद्यालयबाट भर्नाका लागि आउने गरेको उनको भनाई छ । निजि विद्यालयको महङ्गो शुल्क र उच्च शिक्षामा छात्रवृत्ति पाउने आशाका कारण सरकारी स्कूल अभिभावक र विद्यार्थीको रोजाई बन्ने गरेको सुवेदीको भनाई छ ।  अंग्रेजी माध्यममा पढ्ने विद्यार्थीको शुल्कका विषयमा अभिभावकको निर्णय अनुसार सहयोग मात्रै लिने गरेको समेत उनले बताए ।

रजहरको बरचुली उच्च माविमा पनि नेपाली माध्यममा पढ्ने विद्यार्थी भन्दा अंग्रेजीमाध्यममा पढ्ने विद्यार्थीको बढि आएको विद्यालयका प्रअ चन्द्रदेव तिवारीले बताए । उनका अनुसार आइतबारसम्म विद्यालयमा करिब दुई सय विद्यार्थी अंङ्ग्रेजी माध्यममा भर्नाका लागि आएका छन् । यस शैक्षिक सत्रमा साढे  चार सय भन्दा बढि विद्यार्थी भर्ना हुने अनुमान गरेको उनले बताए । नेपाली माध्यममा भने तीन सयको हाराहारीमा हुन सक्ने तिवारीले बताए । गत वर्ष चार सय २० विद्यार्थी अंग्रेजी माध्यममा अध्ययनरत रहेका थिए । अंग्रेजी भाषा अन्तर्राष्ट्रिय भाषा भएको कारण धेरै अभिभावकको चाहना पनि अंग्रेजी  भएकाले यसको मोह बढेको तिवारीको भनाई छ । नीजि विद्यालयबाट पनि विद्यार्थी आउने गरेको उनले सुनाए ।  

यस्तै केउरेनीको नेपाल उच्च माध्यामिक विद्यालयमा समेत नेपाली माध्यममा भन्दा अंग्रेजी माध्यममा पढ्ने विद्यार्थी बढि रहेको विद्यालयका प्रधानाध्यापक शिव देवकोटाले बताए । आइतबारसम्म विद्यालयमा अंग्रेजी माध्यमका लागि करिब पाँच सय विद्यार्थी भर्नाका लागि आएको उनले बताए । अघिल्लो बर्ष पाँच सय ६५ विद्यार्थीले अंग्रेजी माध्यममा अध्ययन गरेका थिए । चालु शैक्षिक सत्रमा करिब सात सय विद्यार्थी अंग्रेजी माध्यममा भर्ना हुने अनुमान गरिएको प्रअ देवकोटाको भनाई छ । वि सं. २०६६ साल देखि अंग्रेजी माध्यममा सुरु गरेको नेपाल उच्च माविका अंग्रेजी माध्यमका विद्यार्थीले गत एसएलसीमा सहभागि भएका थिए । जसमा शत प्रतिशत विद्यार्थी उत्तीर्ण भएको प्रअ देवकोटाको भनाई छ । पठनपाठन सञ्चालनका लागि विद्यार्थीसंग कुनै शुल्क नलिएको तर पठनपाठन लागि दाताहरुबाट प्राप्त सहयोगले कक्षा सञ्चालन गर्ने गरेको उनको भनाई छ । 

गैँडाकोट, रजहर र देवचुली क्षेत्रमा मात्रै होइन कावासोतीमा रहेको सरकारी विद्यालय शिब उच्च माध्यामिक विद्यालयमा पनि अँग्रेजी माध्यममा पढ्ने विद्यार्थीको उस्तै आकर्षण रहेको छ । भर्ना अभियानको पहिलो दिन आइतबारमात्रै विद्यालयमा करिब छ सय विद्यार्थी नयाँ भर्नाका लागि आएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक  चुडामणि शर्माले बताए । उनका अनुसार चार सय विद्यार्थी आन्तरिक तर्फको भर्नाका लागि आएको र दुई सय विद्यार्थी प्रवेश परिक्षाका लागि आएका हुन् । १२ वर्ष अघि नर्सरी कक्षाबाट सुरु भएको अंग्रेजी माध्यमको पठनपाठन अहिले १० कक्षा सम्म पुर्याइएको छ ।  नेपाली अंग्रेजी दुबैमाध्यममा पढाउँदै आएको बताउँदै प्रअ शर्माले भने  “एसएलसीमा जिल्ला प्रथम भएका थियौँ, दुबै माध्यमको कुरा गर्दा ९१ प्रतिशत विद्यार्थी पास गराएका थियौँ, अङ्ग्रेजी माध्यममा भने शत प्रतिशत पास गराउन सफल भएका छौँ, गत शैक्षिक सत्रमा ८६ प्रतिशत विद्यार्थी पास भएका छन्।”  विद्यालयमा गत शैक्षिक सत्रमा एक हजार ९७ विद्यार्थी थिए भने अंग्रेजी माध्यममा मात्रै पाँच सय ७० विद्यार्थी  थिए । यस शैक्षिक सत्रमा पनि अंङ्ग्रेजी माध्यममा धेरै विद्यार्थी भर्नाका लागि आएको पहिले भन्दा बढि भर्ना हुने अनुमान गरिएको शर्माले बताए । शिव उच्च माविले प्राथमिक सात कक्षा सम्मका विद्यार्थीका लागि रेडक्रश शुल्कका रुपमा रु५० मात्रै लिने गरेको र सो भन्दा माथिको कक्षाका लागि तीन सय देखि सात सयसम्म लिएको प्रअ शर्माले जानकारी दिए । विद्यालयको गुणस्तरीयता र प्राथमिक तहमा अंग्रेजी माध्यम मात्र भएको कारण पनि विद्यार्थीको आकर्षण भएको उनको भनाई छ । 

जिल्ला शिक्षा कार्यालय नवलपरासीले पनि भर्ना अभियान तथा पुस्तक वितरण गरिरहेको छ । अझै पनि २ प्रतिशत विद्यार्थी विद्यालयको पहुँचबाट बाहिर छन् र नेपालमा ११ लाख बालबालिका बन्चित छन् ।  शिक्षामा विद्यार्थीको पहुँच र गुणस्तरीय शिक्षाको लागि सरकारी विद्यालयको स्तरोन्नती, अंग्रेजी माध्यमको लागि नीतिगत व्यवस्था र सहज बाटोका लागि सरकारको पहलकदमी आवश्यक रहेको धेरै शिक्षा विद्को भनाई छ ।

विवादमा अल्झियो ब्रिटिस क्याम्पको पार्क

श्रीधर उपाध्याय

गैँडाकोट । केही दिन अघि एक अनलाईनमा प्रकाशित गैँडाकोटको व्रिटिस क्याम्पमा पार्क बन्ने समाचारलाई गैँडाकोटबासीले खुब पढे र शेयर गरे । तर पार्क बन्ने नबन्ने अन्यौल बढेको छ । व्रिटिस क्याम्पमा रहेको ३ विगाह क्षेत्रमा गैँडाकोट नगरपालिका र देवघाट क्षेत्र विकास समितिको सहयोगमा पार्क निर्माण हुन लागेको थियो । पिकनिक स्पटका रुपमा रहदै आएको सो क्षेत्र गैँडाकोट २ को सुम्निमा विकास परिषद्ले आफ्नो संरक्षणमा रहँदै आएको दाबी गरेपछि पार्क निर्माणमा अन्यौल छाएको हो । सुम्निमा विकास परिषदका अध्यक्ष श्याम सुन्दर पराजुलीले भने – “त्यो क्षेत्र हाम्रो संरक्षणमा रहँदै आएको क्षेत्र हो, हाम्रो सहमति बेगर पार्क निर्माणको काम अगाडी बढ्न सक्दैन ।” उनले सुम्निमा विकास परिषद्संग छलफल नगरी काम अघि बढाएको आरोप लगाए । हामीले नगरपालिका र पार्क निर्माण समितिलाई जानकारी गराईसकेका छाँै पराजुलीले भने । पार्क निर्माण कार्यको अवरोध हामीले गरेका छैँनौ र हामी पार्क निर्माण अवधारणाको विरोधी समेत होइनौँ भन्दै पराजुलीले भने – “ सुम्निमा विकास परिषदको नेतृत्वमा पार्क निर्माणको काम अघि बढे हामी सहमतिमा आउन सक्छौँ ।” आफुले संरक्षण गर्दै आएको जग्गामा आफ्नो भूमिका खोज्नु कुनै गलत काम  नगरेको उनको भनाई छ । यस्तै पराजुलीले पार्क निर्माणको काम राजनीतिक जश लिन खोज्दा सुम्निमा विकास परिषद्लाई पन्छाइएको बताए ।

यता  पार्क निर्माण समितिका अध्यक्ष धनबहादुर पौडेलले पार्क निर्माणको काममा कुनै राजनीतिक जश लिन नखोजेको बताए । पौडेलले सुम्निामाले संरक्षण गर्दै आएको भन्ने कुनै आधिकारिक पक्ष नभएको र खाली जग्गाको संरक्षणको लागि काम अघि बढाउन खोजेको बताए । सुम्निमाले निकालेको विवादका कारण अहिले पार्क निर्माणको काम अघि बढ्न नसकेको पौडेलको भनाई छ । विकासका लागि राम्रो काम र सुन्दर नगरपालिका निर्माणका लागि काम अघि बढाएको कारण छलफल र सहकार्यबाट अघि बढ्न तयार रहेको समेत पौडेलले बताए । विजय खबरसंग कुराकानी गर्दै उनले भने – “नाममा हाम्रो कुनै विवाद छैन, सुम्नीमासंग छलफल गरिरहेका छाँै, समझदारी  भए पार्क निर्माणको काम अघि बढ्छ नत्र रोकिन्छ । ” पौडेलले सुम्निमासंग मात्र नभएर मौलाकालिका सामुदायिक बनसंग पनि समझदारी हुनु पर्ने बताए ।  तर मौलाकालि सामुदायिक बनका अध्यक्ष शालिकराम सापकोटाले सामुदायिक बनलाई कुनै आपत्ती नभएको बताए । सापकोटाले भने – “पार्क निर्माणको माथि पट्टि रहेको बाटो माथि सामुदायिक बनको क्षेत्र भएकोले त्यसमा कुनै विवाद छैन ।”  सापकोटाले सुम्निमा विकास परिषद्को संरक्षणमा रहेको जग्गा हो भने उसकै नेतृत्वमा पार्क निर्माणको काम अघि बढाउन सकिने बताए । यता गैँडाकोट नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत बद्रि प्रसाद तिवारीले सवै पक्षको सहमति भए चाँडै काम अघि बढ्ने बताए ।  पार्क निमार्णका लागी पहिलो चरणमा नगरपालिकाको ३ लाख ७० हजार र देवघाट क्षेत्रबिकास समितिको २ लाख गरी ५ लाख ७० हजारले सो क्षेत्रको करिव ३ बिगाह जमिनको संरक्षण र तारवार गरिने गरी काम अगाडी बढेको तिवारीले बताए । गैडाकोट नगरपालिका र देबघाट क्षेत्रबिकास समितिको करिव ४० लाख लागतमा वातावरण मैत्रि पार्क निमार्ण गर्ने योजना रहेको तिवारीले बताए । नगरपालिकाको बातावरण मैत्री कार्यक्रम बाट साझेदारी कार्यक्रम अन्त्रगत पार्क निमार्ण कार्य आगडी बढाउन लागिएको नगरपालिकाकी वातावरण अधिकृत विजया शर्माले बताइन् ।

यस अघि पार्क निर्माणको लागि धनबहादुर पौडेलको अध्यक्षतामा ९ जनाको निर्माण समिति गठन गरिएको छ । यस्तै ७ जनाको अनुगमन समिति समेत गठन गरिएको छ, जसको अध्यक्षमा देवघाट क्षेत्र विकास समितिका अध्यक्ष शैलेन्द्र पिया रहेका छन् ।

महेन्द्र शाहले पूर्व पश्चिम राजमार्गको शिलान्यास गरेको शिलान्यास चोकबाट  करिब २ किलोमिटर पूर्व लागेपछि बृटिश क्याम्प पुगिन्छ । मौलाकालि सामुदायिक बनको पूर्वी छेउ नारायणी नदीको किनारमा हरियाली क्षेत्र, ठूला ठूला ढुङ्गा रहेका छन् । पिकनिक क्षेत्रका लागि पनि परिचित छ । ऐतिहासिक रुपमा पनि बृटिश क्याम्प परिचित क्षेत्र हो ।

एकीकृत सम्पत्ती कर अध्ययनका लागि धरान–धनकुटा

 

श्रीधर उपाध्याय

गैँडाकोट । एकीकृत सम्पत्ति कर सम्बन्धी अध्ययन अवलोकनको लागि गैँडाकोट नगरपालिकाको आयोजनामा स्थलगत भ्रमण सम्पन्न भएको छ । गैँडाकोट नगरपालिका, एकीकृत सम्पत्ति कर अध्ययन समिति, राजनीतिक दलका प्रतिनिधि, सार्वजनिक जग्गा संरक्षण समितिका सदस्य र सञ्चारकर्मीको टोलीले धरान उपमहानगर र धनकुटा नगरपालिकामा एकीकृत सम्पत्ति करको अध्ययन अवलोकन गरेको छ ।    विस्तृत जानकारीको लागि तलको भिडियो क्लीक गर्नुहोस

बुधवार टोलीले धनकुटा नगरपालिकाको अध्ययन गरेको थियो । धनकुटा नगरपालिकाको सभाहलमा नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत तिर्थ धितालले २०६१ सालेदेखी एकीकृत सम्पत्ति कर प्रणाली लागू भएको बताए । धनकुटा नगरपालिकाले व्यापारिक क्षेत्र, आवासीय क्षेत्र, कृषि र वनपाखा गरी चार क्षेत्रको विभाजन गरी सोही अनुरुप एकीकृत सम्पत्ति कर प्रणाली लागू गरेको बताए । यस्तो किसिमको कर प्रणाली लागु गर्न राजनीतिक दलको सबै भन्दा महत्वपूर्ण भूमिका र प्रतिवद्धता हुनुपर्ने धितालले बताए । धनकुटा नगरपालिकाले फोहोरमैला व्यवस्थापनमा समेत उत्कृष्ट काम गरेको धितालको दाबी थियो । नियन्त्रण र व्यवस्थापनका लागि सामाजिक परिचालन, जनचेतना र सफ्टवेयरको प्रयोगनै उपयुक्त भएको उनको भनाई थियो । अध्ययन अवलोकनका लागि धनकुटा पुगेको गँैडाकोटको टोलीले विहिवार धरान नगरपालिकाको अध्ययन अवलोकन गरेको थियो । धरान उपमहानगरपालिकाका बरिष्ठ कर अधिकृत खगेन्द्र प्रसाद खतिवडाले एकीकृत सम्पत्ति कर सम्बन्धि अवधारणा तथा कार्यन्वयनका चरण र प्रक्रियाहरुका बारेमा सहजीकरण गरेका थिए । अधिकृत खतिवडाले पनि यस किसिमको कर प्रणाली लागू गर्न राजनीतिक दलको स्पष्ट बुझाई, सहमति र प्रतिवद्धता आवश्यक भएको बताए । गैँडाकोट नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत बद्रि प्रसाद तिवारीले एकीकृत  सम्पत्ति कर सम्बन्धि भ्रमणले राजनीतिक दलका प्रतिनिधिहरुको बुझाईले अरुलाई पनि बुझाउन र लागू गर्न सहज हुने बताए । गैँडाकोट नगरपालिकाबाट अध्ययन अवलोकनका लागि पुगेको टोलीमा २९ जनाको सहभागिता रहेको थियो । सहभागिहरुले प्रत्यक्ष रुपमा एकीकृत सम्पत्ति कर लागू भएका क्षेत्रको भ्रमणले  आफूहरुको बुझाईमा सकरात्मक परिवर्तन आएको बताएका छन् । सहभागि हर्कपुरका विष्णु भट्टले एकीकृत सम्पत्ति कर लाई हाउगुजीको रुपमा लिन नहुने  उनको भनाई छ । यस किसीमको कर प्रणाली लागु भैसकेपछि नगरपालिकाको नगरबासी प्रति झन जिम्मेवारी बोध बढ्ने सहभागिहरुको बुझाई रहेको छ ।

शिक्षकको काम पढाउने कि राजनीति गर्ने ?

पार्टीको झण्डा बोक्दै, गँैडाकोटमा ४ जना प्रधानाध्यापक

गैँडाकोट । एक महिनाअघि शिक्षामन्त्री गिरिराजमणी पोखरेलले शिक्षकले कुनै पनि पार्टीको सदस्यता लिन नपाउने बताएका थिए । उनले अनुगमन गरी पार्टीमा आवद्ध शिक्षकलाई कारवाही गरिनेसमेत चेतावनी दिएका थिए, तर एक महिना नबित्दै भर्खरै भएको नेपाली काँग्रेसको १३ औँ महाधिवेशन अन्तर्गतको वडा, गाउँ तथा नगरअधिवेशनमा धेरै शिक्षकहरु निर्वाचित भएका छन् । सामुदायिक विद्यालयका स्थायी शिक्षकहरुदेखि निजी विद्यालय तथा कलेजका शिक्षकसम्म कार्यकारी पदमा निर्वाचित भएका छन् । राजनीतिक दलको कार्यकारी पदमा निर्वाचित भएका शिक्षकहरुले कसरी पढाउलान् ? यसले शिक्षकको काम पढाउने कि राजनीति गर्ने भन्ने प्रश्न उठाएको छ ।
गैँडाकोट १ मा रहेको नेपाल राष्ट्रिय शमसेर आदर्श माविका प्रधानाध्यापक इन्द्रराज भट्टराई वडा नं. १ बाट क्षेत्रीय प्रतिनिधिमा निर्वाचित भएका छन् । निर्वाचित भएपछि भट्टराईले फेसबुकमा स्टाटस राख्दै कायकर्तालाई बधाई नै दिए “ नेपाली कांग्रेसको १३ औँ महाधिवेशनमा क्षेत्रीय प्रतिनिधिमा गैंडाकोट १ बाट निर्वाचित हुन सहयोग गर्नुहुने सम्पूर्ण सदस्य साथीहरुमा आभार प्रकट गर्दछु” । 

उनको योजना क्षेत्र र जिल्लासम्म कार्यकारी पदमा पुग्ने छ । विद्यालयकै प्रधानाध्यापक यसरी राजनीतिक दलको  कार्यकारी पदमा निर्वाचित भएपछि उनले पार्टि चलाउन या विद्यालय ? उनी मात्र होइन उनकै विद्यालयका अर्का शिक्षक श्याम सुन्दर पराजुलीसमेत क्षेत्रीय प्रतिनिधिमा निर्वाचित भएका छन् । यस्तै गैँडाकोट २ मा रहेको महेन्द्र स्मारक निमावि हाँकिरहेका प्रधानाध्यापक शिवराज काफ्ले गैँडाकोट वाड नं. १ को प्रमुख कार्यकारी पद वडा सभापतिमा निर्वाचित भएका छन् । निर्वाचित भएपछि काफ्ले पनि फेसबुकमा स्टाटस लेख्दै कार्यकर्तालाई बधाई दिए “ आइ वाण्ट थ्याङ्कस अल माइ गैँडाकोट वान फ्रेण्ड्स हु भोट मि” । 

यस्तै गैँडाकोट ७ मा रहेको नारायणी माविका प्रधानाध्यापक नारायण पौडेल पनि काँग्रेसको क्षेत्रीय प्रतिनिधिमा निर्वाचित भए । उनले पनि आफु माध्यामिक विद्यालयको प्रधानाध्यापक भएको विर्सिएका छन् । यस्तै अमरापुरीमा रहेको पञ्चज्योती निमाविका प्रधानाध्यापक रामप्रकाश सिग्देललाई पनि काँग्रेसको महाधिवेशनले छोडेन । सिग्देल पनि गँैडाकोट १५ बाट नेपाली काँग्रेसको १३ औँ महाधिवेशनको लागि क्षेत्रीय प्रतिनिधिका लागि चयन भएका छन् ।
गैँडाकोटमा यी चार प्राचार्य मात्र होइन विद्यालय तथा कलेजमा अध्यापनरत शिक्षकहरु विभिन्न पदमा निर्वाचित भएका छन् ।  नगरसचिवमा निर्वाचित भएका मुकुन्द पौडेल, नगरसदस्यमा निर्वाचित तिर्थराज रिमाल पनि कार्यरत शिक्षक हुन् । पौडेल कलेज तहमा अध्यापन गर्छन् भने रिमाल सामुदायिक विद्यालयबाट सेवा निवृत्त भई निजी उच्च माविमा अध्यापनरत छन् । यस्तै गैँडाकोट ९ बाट क्षेत्रीय प्रतिनिधि खगराज सापकोटा र वडा नं. १ की महिला क्षेत्रिय प्रतिनिधि रमिला ढकाल पनि शैक्षिक संस्थामा आवद्ध रहेका छन् ।
यसरी विद्यालयका प्रधानाध्यापकदेखि शिक्षकहरुले राजनीतिक दलको झण्डा बोक्ने कार्यले समाजमा गलत नजिर र नकरात्मक सन्देश गएको शिक्षाविद् हरुकोे तर्क छ । शिक्षकहरु पार्टीको कार्यकारी पदमा पुगेकोमा असन्तुष्टि जनाउँदै नेपाल शिक्षक यूनियनका पूर्व अध्यक्ष केशव प्रसाद भट्टराई आफ्नो फेसबुकमा लेख्छन् “ शिक्षक साथीहरू गर्वका साथ कांग्रेसको निर्वाचनमा कुनै पदमा निर्वाचित भएको घोषणा गरेर फेसबुकमा समाचार हालिरहनु भएको छ । शिक्षक पदमा रहुञ्जेल कांग्रेसको सहयोगी, समर्थक र शुभेच्छुक हुन त हुन्छ, तर कुनै निर्वाचित् पदमै बसेर काम गर्न भने हुन्न भन्ने मेरो मान्यता हो ” । 

शनिबार सकिएको नेपाली काँग्रेस गैँडाकोट नगरसमितिको निर्वाचनमा एक दर्जन भन्दा बढि शिक्षकहरु कार्यकारी पदमा निर्वाचित भएका छन् । चुनावमा उम्मेद्वारी दिएका मध्ये करिब दुई दर्जन शिक्षक रहेका थिए । शिक्षकहरु नगरसचिवदेखि वडा सभापति, नगर सदस्य र क्षेत्रीय प्रतिनिधिसम्म रहेका थिए । करिब आधा महिना चुनावी प्रचारमा विताएका ती शिक्षकहरु क्षेत्रीय अधिवेशन, जिल्ला अधिवेशन र केन्द्रीय अधिवेशनसम्म विद्यालयमा अनुपस्थित हुने निश्चित छ  । निर्वाचित भैसकेपछि पार्टीका आन्तरिक बैठकदेखि विभिन्न कार्यक्रमहरुमा सहभागी हुँदा कति अनुपस्थित होलान् ? यसले विद्यार्थीको पठनपाठनलाई कति असर पार्ला ? भन्ने तर्फ शिक्षा कार्यालयले कुनै ध्यान दिएको छैन । 

नवलपरासीका जिल्ला शिक्षा अधिकारी दोलराज पाण्डेले भने यस विषयमा आफूले केही भन्न नसक्ने बताए । उनले नीति नियम बनि नसकेको र देशभरिनै शिक्षकहरु राजनीतिमा सक्रिय रहने परिपाटि रहेकाले यो केन्द्रीय समस्या रहेको बताए । शिक्षकहरु राजनीतिक दलको कार्यकारी पदमा सहभागि हुने यस समस्याको निवारणका लागि नेपाल सरकारले आवश्यक नीति नियम बनाउनु जरुरी रहेको पाण्डको भनाई छ ।
संशोधन प्रकृयामा रहेको शिक्षा ऐनमा शिक्षकको आचरण अन्र्तगत दलको सदस्य हुन नपाईने ब्यवस्था गरिएको छ । उक्त ब्यवस्था हटाउन शिक्षक महासंघले लविङ् गरिरहेको छ ।

आदर्श विकास समाज नेपालद्धारा बारपाकमा न्यानो लुगा वितरण

गैँडाकोट, १ माघ ।  आदर्श विकास समाज नेपाल गैँडाकोट १ ले विहिबार गोरखाको बारपाकमा करिब १ लाख बराबरको राहत वितरण गरेको छ ।

संस्थाको न्यानो कपडा वितरण कार्यक्रम अन्तर्गत बारपाकको विकट घ्याचोक गाउँमा पुगि १ सय ५० परिवारलाई राहत वितरण गरिएको हो ।

गोरखाको बारपाकमा चिसोले जनजिवन कष्टकर बन्दै गएपछि संस्थाले न्यानो ओड्ने लुगा वितरण गरेको राहत वितरण टोलीका सदस्य मुक्तिराम तिवारीले जानकारी दिनुभयो । संस्थाका सचिव मोतिश्चन्द्र चालिसे, लालमणि पौडेल, मुक्तिराम तिवारी लगायत ९ जनाको टोली बारपाक पुगेको थियो ।

अहिलेसम्म गाँउमा राहत नपुगेको र न्यानो लुगा पाएपछि आफुहरुलाई निकै खुसी लागेको स्थानीयको भनाई छ ।  सामाजिक विकासमा विगत दुई दशकदेखि आदर्श विकास समाज नेपाल सक्रिय रहँदै आएको छ ।